Covid-blue is de nieuwe kleur blauw | Covid-blue is the new color blue

by Jurjen K. van der Hoek.

(I’m sorry, for now only in Dutch)

Always look on the bright side of life. Die zin valt me in wanneer ik The Covid-blue Journal door de bus krijg. “If life seems jolly rotten there’s something you’ve forgotten”, wordt in de film Life of Brian de hoofdpersoon toegezongen hangend aan het kruis, “and that’s to laugh and smile and dance and sing.” Vooral de whistle, het fluitwijsje is berucht – optimisme XL. De zonnige kant. En vooral wanneer de lucht blauw is dan is die zonnige kant van het leven letterlijk volop zichtbaar.

Volgens Gabrielle Kroese, die mij de set van de Covid-blue Campaign toestuurde, kleurde de lucht tijdens het begin van de pandemie ongekend helder bodemloos blauw. Weinig mensen zullen dit hebben opgemerkt, want men keek vooral in zichzelf gekeerd neer naar de grond en nauwelijks open op naar de lucht. Pessimisme stond onder de A in het woordenboek.

Optimisme kwam in die eerste dagen niet voor. Alles leek passief en negatief. Kroese maakte foto’s van deze blauwe lucht en er ontstond een nieuwe kleur, het door haar genoemde covid-blue. Die kleur was er natuurlijk allang wel, maar nauwelijks iemand die het had opgemerkt. In het logboek van Kroese tref ik een 15-tal strak blauwe luchtfoto’s aan. Op iedere plaat staat de datum en het tijdstip waarop de foto genomen is. Het lijken 15 eendere opnamen, maar wie goed kijkt ziet wel eens een vuiltje aan de lucht. Niets menselijks is de kunstenaar vreemd. Het is een abstracte weergave van de zonnige kant van de Covid-pandemie. Die is er niet, maar we houden de moed erin. Ook al is het leven heel verrot, we vergeten niet te lachen, te dansen en te zingen.

Dat is de ene kant van de boodschap die ik opmaak uit de campagne, die bestaat uit het logboek, een A5-kaart en een A2-poster (23/05/2020, 07:58). Alle in de versie blauw getrokken uit de lucht van Covid-19. De nieuwe kleur van het jaar 2020.

Aan de andere kant is er geen boodschap, op zich. Geen verhaal, alleen een opmerking. Kroese merkte op dat de lucht blauw was, zelfs in de figuurlijk donkere tijd. Tijdens de lockdown wilde ze niet in een neerwaartse spiraal van mismoedigheid raken. Ze stak de neus moedig in de lucht en bleef optimistisch omhoog kijken. Haar blik bepaalde zich tot de heldere lucht, zonder wolken, strak blauw. Voor ons tot voorbeeld.

In haar werk onderzoekt de kunstenaar de combinatie van figuratieve afbeeldingen met abstracte kleurvlakken. Hoe deze elkaar versterken, beïnvloeden en irriteren. Door het beeld te verstoren wil Kroese het kijken vertragen om het te intensiveren. Naar de kunst van Gabrielle Kroese ga ik op die manier beter kijken. Ik wil doorzien wat ze heeft bedoeld. Het woord doorzien zegt het al, blijven kijken.

Eens schreef ik over haar werk: “De realiteit krijgt bij Gabriëlle Kroese een abstracte aanvulling. Om associaties op te roepen, de blik te bepalen en de gedachte te sturen. Ik laat het me aanleunen, want wordt graag door de kunst geleid. Maar de ingebrachte vierkanten lijken een beschadigd beeld schilderachtig te herstellen. Of andersom. Het beeld wordt, ondanks de hinderingen, interessant – het schuurt, de dwarsliggers zijn ergerlijk en daardoor boeiend. Ze horen daar niet en passen zich toch natuurlijk in.”

Terug naar vandaag en de Campaign die uitgespreid voor me op tafel ligt. Ik zie dat de laatste plaat in het logboek een opname toont van astronauten in een ruimteschip. Tenminste dat denk ik te zien. Ze kijken me verbaasd aan, die mannen in die buitenaardse pakken. De kleurloze foto is verstoord door 20 blauwe cirkels die als een raster over het beeld liggen. Ik ben even verbaasd. Het Covid-blauw is tot in de ruimte doorgedrongen. De ruimteman ziet door zijn patrijspoort dat de wereld blauw is gekleurd. Daarbij valt me weer een songtekst in: “… Am I sitting in a tin can, far above the world, planet Earth is blue and there’s nothing I can do…” David Bowie had een profetische geest in zijn Space Oddity.

En dan vind ik nog een A5-kaart in de bruine envelop. Een veld vol cactussen in variaties groen. Rastergewijs zijn daar 99 blauwe punten op gezet. En inderdaad het vertraagt mijn kijken in  deze ‘kleine blaue garten’. Eerst zie ik het blauw en daarna pas het groen. Maar de punten zijn zo strategisch geplaatst dat het evengoed andersom bekeken kan. Dat deze wereld op z’n kop staat. Dat ik eerst de yucca’s en zuilcactussen opmerk en in tweede blik pas de stippen die het beeld completeren.

De poster kan ik aan het raam hangen met de beeltenis naar binnen. Zo zie ik, zelfs op een bewolkt grijze regenachtige dag, de blauwe lucht. En valt me weer een liedje in, ditmaal van een komisch circusduo: “Verlies je soms de moed, probeer dan toch te lachen…” Gabrielle Kroese steekt mij een hart onder de riem. In deze vreemde tijd geeft ze een lichtpuntje. Covid-blue is het licht aan het eind van de tunnel.